Informacje

Polskie Towarzystwo Teologiczne zostało założone 23 lutego 1924 roku przez profesorów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Jego zadaniem było ożywienie obumarłego w czasie zaborów ruchu naukowo-teologicznego i zainteresowanie nim najszerszych kręgów duchowieństwa. Celowi temu służyła działalność odczytowa, wydawnictwa i biblioteka.

Wkrótce powstały oddziały towarzystwa w Poznaniu, Katowicach, Przemyślu, Tarnowie, Lublinie na Wydziale Teologii KUL (1924), Warszawie (1926), Wilnie (1927), Pelplinie, Płocku (1930), a następnie w Krakowie, Częstochowie, Kielcach, Łucku i Sandomierzu (do 1933).

W okresie międzywojennym PTT zorganizowało trzy zjazdy ogólne członków: w r. 1928 we Lwowie, w r. 1933 w Warszawie i w r. 1938 w Krakowie. W r. 1924 PTT rozpoczęło wydawanie kwartalnika "Przegląd Teologiczny" (od 1931 r. "Collectanea Theologica"; do r. 1939 r. ukazało się 20 tomów), a w l. 1930-1935 opublikowało 2 tomy z serii "Nasza Myśl Teologiczna". Współpracowało z Wydziałami Historycznym i Filologicznym PAU i Lwowskiego Towarzystwa Naukowego, z Polskim Towarzystwem Historycznym i Polskim Towarzystwem Filozoficznym poprzez wygłaszanie referatów przez członków Towarzystwa. Przedstawiciele PTT uczestniczyli w Międzynarodowym Kongresie Prawników w Rzymie (1934), przedstawiając tam własny referat.

Po przerwie wojennej, podczas ogólnopolskiego zjazdu towarzystwa, zorganizowanego w r. 1946 w Lublinie, dokonano połączenia PTT ze Związkiem Polskich Zakładów Teologicznych. Odtąd zjednoczone towarzystwo miało występować jako Towarzystwo Polskich Teologów im. św. Jana Kantego. Zjednoczenie towarzystw trwało krótko i w tym samym roku towarzystwo zostało zarejestrowane jako "Polskie Towarzystwo Teologiczne w Krakowie".

W ramach PTT działa 13 sekcji specjalistycznych (biblijna, filozoficzna, apologetyczno-religioznawcza, dogmatyczna, historyczna, teologii moralnej, homiletyczna, socjologiczno-pastoralna, liturgiczna, teologii życia wewnętrznego, misjologiczna, prawa kanonicznego, sztuki sakralnej), dwa studia (Studium Syndonologiczne, Zespół Heraldyki Kościelnej) i 7 oddziałów terenowych (w Częstochowie, Przemyślu, Katowicach, Kalwarii Zebrzydowskiej, Tuchowie, Tarnowie i Rzeszowie). PTT w Krakowie ma także własną Sekcję Wydawniczą, w ramach której działa Wydawnictwo UNUM.

Z ciekawszych sympozjum i sesji naukowych zorganizowanych w ostatnich latach należy wymienić: sesję naukową nt. Próba interpretacji teologiczno-moralnej dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej "Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości"; sesję popularno-naukową Oczekiwania i niepokoje związane z przełomem tysiącleci; sympozjum Chrześcijanin wobec globalizacji; cykl tematyczny Świat po Harrym Potterze; sesję naukową nt. Islam i wojna oraz sympozjum List apostolski "Novo millennio ineunte" Jana Pawła II programem dla Kościoła.

Towarzystwo współpracuje z innymi zagranicznymi towarzystwami teologicznymi, ponadto z American Biographical Institute oraz Stowarzyszeniem Organizacji Pozarządowych Klon-Jawor. Medalami "Zasłużony dla Polskiego Towarzystwa Teologicznego" uhonorowani zostali w ostatnich latach m.in. ks. kard. Franciszek Macharski, bp Stefan Cichy, ks. Jerzy Chmiel, ks. Jan Kowalski, ks. Rudolf Brom, o. Augustyn Jankowski OSB.

PTT wydało szereg pozycji książkowych. Na szczególną uwagę zasługują następujące tytuły: Idee przewodnie soborowej konstytucji o Kościele, praca zbiorowa (Kraków 1971); K. Wojtyła, Osoba i czyn (Kraków 1969); K. Wojtyła, U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II (Kraków 1972); R. M. Zawadzki, Spuścizna pisarska Stanisława ze Skarbimierza. Studium źródłoznawcze (Kraków 1979); Księga Sapieżyńska, pod red. J. Wolnego, t. 1-2 (Kraków 1982-1986); A. Anzenbacher, Wprowadzenie do filozofii (Kraków 1987); Felix Saeculum Cracoviae. Krakowscy święci XV wieku (Kraków 1998); Książę niezłomny. Kardynał Adam Stefan Sapieha (Kraków 2001); Corpus Inscriptionum Poloniae. Katedra krakowska na Wawelu (Kraków 2002).

Czasopisma wydawane przez Polskie Towarzystwo Teologiczne

„Przegląd Teologiczny”, ukazuje się od 1920 R. 1; Lwów 1924 R. 5 – 1939 R. 20, Warszawa 1949/1950 R. 21 – 1974 R. 44, od 1931 R. 12 pod tytułem „Collectanea Theologica”; od 1975 R. 45 wydawane przez Akademię Teologii Katolickiej w Warszawie przekształconą w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

„Nasza Myśl Teologiczna”, Lwów 1930 T. 1 — 1935 T. 2

„Analecta Cracoviensia” — Kraków 1969 T. I - 1992 T. XXIV, od 1993 T. XXV wydawane przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

„Ruch Biblijny i Liturgiczny”, Kraków 1948 R. 1-

Literatura o Polskim Towarzystwie Teologicznym w Krakowie

A. Klawek, Na dziesięciolecie „Przeglądu Teologicznego”, „Przegląd Teologiczny” 10 (1929), s. 383-388.

A. Klawek, O naszych towarzystwach teologicznych, „Nasza Myśl Teologiczna” 1 (1930), s. 260-262.

T. Mańkowski, Życie naukowe Lwowa, „Nauka Polska” 19 (1934), s. 153-154.

J. Kabata, Polskie Towarzystwo Teologiczne. 70 lat istnienia (1924-1994), „Analecta Cracoviensia” 26 (1994), s. 315-323.

J. Kabata, Dwa powojenne Statuty Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie, „Nasza Przeszłość” 87 (1997), s. 407-415;

J. Kabata, Brylantowy jubileusz Polskiego Towarzystwa Teologicznego (1924-1999), [w:] Felix Saeculum Cracoviae. Krakowscy święci XV wieku, pod red. K. Panusia, K. R. Prokopa, Kraków 1998, s. 161-174.

The Polish Theological Society was founded on February 23, 1924, by the professors of the Faculty of Theology at the University of Jan Kazimierz in Lviv. The aim of the society was to revive the scientific-theological movement among the Catholic clergy that was faded during the period of the Partitions of Poland and to interest the theology to the wide circles of the clergy. The purpose was realized by lectures, publishing and library activities.

Shortly after erection of the society, new branches were founded in Poznan, Katowice, Przemyśl, Tarnow, and later on, also in Lublin at the Faculty of Theology of the Catholic University of Lublin (1924), Warsaw (1926), Vilnius (1927), Pelplin, Płock (1930), and then in Kraków, Czestochowa, Kielce, and Sandomierz.

In the interwar period (between the First and the Second World War), PTS organized three general congresses of its members: 1928 in Lviv, 1933 in Warsaw, and 1938 in Krakow.

In 1924, PTS began publishing the quarterly “Theological Review” (in 1931 the title was changed to “Collectanea Theologica”). Today the periodical is published by the University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw. In 1930–1935 PTS published two volumes in the series “Our Theological Thought”. From 1969 to 1993 the PTS has been published “Analecta Cracoviensia” – today it is issued by the University of the Pope John Paul II in Cracow.

PST cooperated with the Historical and Philological Departments of the Polish Academy of Arts and Sciences and the Lviv Scientific Association, the Polish Historical Society and the Polish Philosophical Society, by delivering lectures for the members of the Societies in question. The representatives of PTS participated in the International Congress of Lawyers in Rome (1934), presenting their own paper there.

After the World War II, during a nationwide congress of the Society, organized in 1946 in Lublin, the PTS merged with the Association of Polish Theological Works. From then on, the united society acts as the Society of Polish Theologians of St. John Kanty. The association of the societies existed only a short period of time. In the same year, it was transformed into a new society registered as “The Polish Theological Society in Cracow”.

Today, PTS have 13 specialized sections, e.g., biblical, philosophical, apologetic-religious, dogmatic, historical, moral, homiletic, and 9 branched offices (in Bielsko-Biała, Częstochowa, Przemyśl, Katowice, Kalwaria Zebrzydowska, Tuchów, Tarnów and Rzeszów). PTS also has its own Publishing Section, which operates as the UNUM Publishing House.

Among the most interesting symposiums and scientific sessions organized by the PTS in recent years, especially worth mentioning are:

• the scientific session on the Interpretation of the Theological-Moral Document of the International Theological Commission “Memory and Reconciliation, Church and the fault of the past”,
• the popular science session about the Expectations and anxieties related to the breakthrough of millennia,
• the scientific session on The Globalization,
• the scientific session about The Harry Potter series,
• the scientific session on Islam and war and the apostolic letter “Novo millennio ineunte” by John Paul II for the Church.

Today, PTS cooperates with other foreign theological societies, in addition to the American Biographical Institute and the Klon-Jawor Non-governmental Organizations Association.

Medals “Merit for the Polish Theological Society” have been honoured in recent years for Cardinal Franciszek Macharski, Bishop Stefan Cichy, Fr. Jerzy Chmiel, Fr. Jan Kowalski, Fr. Rudolf Brom, Fr. Augustyn Jankowski OSB.

PTS has published a number of books. Particular attention should be paid to the following titles: Ideologies of the Conciliar Constitution on the Church. Collective work (Kraków 1971); K. Wojtyla, Person and Act (Kraków 1969); K. Wojtyla, The basis of renewal. Study on the implementation of Vatican II (Kraków 1972); R. M. Zawadzki, Stanislaw's Skarbimierz's writing heritage. Study of sources of knowledge (Kraków 1979); Sapieżyńska Book, edited by J. Wolnego, vol. 1–2 (Kraków 1982–1986); A. Anzenbacher, Introduction to Philosophy (Kraków 1987); Felix Saeculum Cracoviae. Krakow saint of the 15th century (Cracow 1998); Prince unshakeable. Cardinal Adam Stefan Sapieha (Kraków 2001); Corpus Inscriptionum Poloniae. Cracow Cathedral at Wawel Castle (Cracow 2002).

As it was mentioned, the scientific periodicals were published by the PTS. Today it is the quarterly titled “Ruch Biblijny i Liturgiczny” (“The Biblical and Liturgical Movement”). The first volume appeared in 1948. It carries scholarly articles and notes in Scripture, liturgy, and related fields, as well as news, reports, and book reviews.

The specialist literature about the PTS

A. Klawek, Na dziesięciolecie „Przeglądu Teologicznego”, „Przegląd Teologiczny” 10 (1929), p. 383-388.

A. Klawek, O naszych towarzystwach teologicznych, „Nasza Myśl Teologiczna” 1 (1930), p. 260-262.

T. Mańkowski, Życie naukowe Lwowa, „Nauka Polska” 19 (1934), p. 153-154.

J. Kabata, Polskie Towarzystwo Teologiczne. 70 lat istnienia (1924-1994), „Analecta Cracoviensia” 26 (1994), p. 315-323.

J. Kabata, Dwa powojenne Statuty Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie, „Nasza Przeszłość” 87 (1997), p. 407-415;

J. Kabata, Brylantowy jubileusz Polskiego Towarzystwa Teologicznego (1924-1999), [in:] Felix Saeculum Cracoviae. Krakowscy święci XV wieku, pod red. K. Panusia, K. R. Prokopa, Kraków 1998, p. 161-174.