Trzytomowa monografia naukowa pt. Kaznodziejstwo
Polskie Towarzystwo Teologiczne 6 grudnia 2021 rozpoczęło realizację projektu nr DNM/SN/513074/2021 dofinansowanego ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki „Doskonała nauka”:
Nazwa zadania
Trzytomowa monografia naukowa pt. Kaznodziejstwo:
t. 1: Kościół powszechny, t. 2–3: Kościół w Polsce
Dofinansowanie
60 930 zł
Całkowita wartość
73 305 zł
Celem publikacji monografii naukowej ks. Kazimierza Panusia pt. Kaznodziejstwo jest przedstawienie syntetycznego ujęcia dziejów kaznodziejstwa w Kościele powszechnym i w Polsce od czasów apostolskich do XXI wieku. Publikacja ma wypełnić dotkliwą lukę w naszej wiedzy o dziejach kaznodziejstwa i jego wybitnych przedstawicielach. Na takie kompendium czekają nie tylko homileci polscy, ale też badacze kultury, obyczajów, filologowie i historycy.
Efektem projektu będzie trzytomowa monografia naukowa pt. Kaznodziejstwo o łącznej objętości około 75 arkuszy wydawniczych:
- tom 1: Kościół powszechny
- tom 2: Kościół w Polsce od średniowiecza do baroku
- tom 3: Kościół w Polsce od oświecenia do współczesności
Trzytomowa monografia naukowa zostanie opublikowana w dwóch wersjach:
- drukowana w twardej oprawie w nakładzie 200 egzemplarzy w Wydawnictwie UNUM Polskiego Towarzystwa Teologicznego, które znajduje się w wykazie wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (poziom I – 80 punktów, unikatowy identyfikator wydawnictwa: 75500),
- online w otwartym dostępie (w sposób bezpłatny i bez technicznych ograniczeń) w Repozytorium Instytucjonalnym Polskiego Towarzystwa Teologicznego równocześnie z wersją drukowaną; wersja online zostanie oznaczona identyfikatorem DOI.
Tom 1 przedstawia kaznodziejstwo w Kościele powszechnym poza Polską: charakterystyczne dla kolejnych epok formy przepowiadania i ich wielkich przedstawicieli, wpływ retoryki na kształtowanie się wymowy chrześcijańskiej, rolę egzemplum w przekazie treści wiary, umiejętność łączenia docere i delectare, najważniejsze zbiory egzemplów (Legenda aurea, Gesta Romanorum), katen (Catena aurea) i homilii (homiliarz Pawła Diakona). W warstwie genologicznej ukazane zostały różne rodzaje przepowiadania (homilie, kazania hagiograficzne, maryjne, uniwersyteckie, ludowe, reformatorskie, pokutne, odpustowe i pasyjne). W renesansie podkreślono wpływ reformacji, Soboru Trydenckiego, Towarzystwa Jezusowego i humanizmu hiszpańskiego, w baroku zwrócono uwagę na konceptystyczny sposób przepowiadania oraz rozkwit misji ludowych, w oświeceniowych kazaniach katechizmowych – na ich aspekt edukacyjny, w czasach najnowszych – na odrodzenie kaznodziejstwa europejskiego w XIX wieku i wielkich przedstawicieli ówczesnej ambony. W kaznodziejstwie XX wieku omówiono poszukiwanie nowych form i odnowę treści, reformy Soboru Watykańskiego II i promocję homilijnego sposobu głoszenia słowa Bożego. Tom 1 kończy prezentacja wielkich kaznodziejów przełomu XX i XXI stulecia oraz wkładu papieży ostatnich dziesięcioleci.
Tomy 2–3 poświęcone są kaznodziejstwu polskiemu. Tom 2 obejmuje kaznodziejstwo od średniowiecza do baroku: proces chrystianizacji Polski, etapy przyswajania kultury świata łacińskiego oraz kaznodziejski wkład w tworzenie polskiego języka literackiego. Tom 3 poświęcony jest kaznodziejstwu polskiemu od oświecenia do współczesności, w tym szczególnej roli, którą pełniła ambona polska w czasie zaborów – kazania były istotnym czynnikiem sprzyjającym zachowaniu polskości: utrwalały patriotyzm i dążenia niepodległościowe. Przybliżone zostało także kaznodziejstwo w najnowszej historii Polski: w latach powojennych, w stanie wojennym i w czasach odzyskanej wolności.